• หน้าหลัก
  • งานศึกษาวิจัย
  • การอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าสมุนไพรชุมชนสู่อุทยานการเรียนรู้สินไซ: กรณีศึกษาสวนป่าดอนปู่ตาเจ้าปู่คำแสน (สวนสาธารณะเฉลิมพระเกียรติ ร.9) บ้านห้วยหว้า ตำบลโนนฆ้อง อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น

การอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าสมุนไพรชุมชนสู่อุทยานการเรียนรู้สินไซ: กรณีศึกษาสวนป่าดอนปู่ตาเจ้าปู่คำแสน (สวนสาธารณะเฉลิมพระเกียรติ ร.9) บ้านห้วยหว้า ตำบลโนนฆ้อง อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น

 

คำอธิบาย / บทคัดย่อ

ชุมชนบ้านห้วยหว้า ตำบลโนนฆ้อง อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น เป็นพื้นที่ชุมชนชาติพันธุ์ลาวในอีสานอีกชุมชนหนึ่ง ซึ่งยังคงรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีฮีตสิบสอง-คองสิบสี่ไว้อย่างเหนียวแน่น อีกทั้งยังคงปฏิบัติตามคติความเชื่อดั้งเดิมในการบูชาผีปู่ตา โดยการจัดแบ่งพื้นที่ป่าชุมชนทางด้านทิศทิศตะวันออกของหมู่บ้าน เป็นที่ตั้งของดอนปู่ตาโดยมีเจ้าปู่คำแสน ซึ่งเชื่อว่าเป็นผีปู่ตาหลักในการปกปักรักษาและคุ้มครองชาวบ้านห้วยหว้า แต่ด้วยระยะเวลาที่ล่วงเลย สถานที่แห่งนี้จึงถูกปล่อยร้างขาดการบำรุงรักษา เช่นเดียวกับศิลปวัฒนธรรมการแสดงแบบดั้งเดิมของกลุ่มชาติพันธุ์ลาวในอีสาน หมอลำกลอนสินไซที่ไม่ได้รับการเหลียวแลและอนุรักษ์ ซึ่งในอดีตนั้นบ้านห้วยหว้าเคยมีคณะหมอลำสินไซและหมอลำเพลินในหมู่บ้านถึง 5 คณะ ถึงแม้ปัจจุบันนี้ทุกคณะจะได้ยุบคณะไปแล้วก็ตาม แต่ปัจจุบันได้เกิดการรวมกลุ่มหมอลำสินไซภายในหมู่บ้านในนาม  “กลุ่มอนุรักษ์มรดกภูมิปัญญาทาง วัฒนธรรมหมอลำสินไซ” โดยวรรณกรรมสินไซถือเป็นสุดยอดแห่งวรรณกรรมของคนลาวและคนลาวในอีสานสมัยก่อน ที่ได้รับการบอกเล่าสืบทอดต่อๆ กันมานับหลายร้อยปี ถือเป็นจิตวิญญาณของกลุ่มชาติพันธุ์ลาวในการบอกเล่าเรื่องราวธรรมมะทางพระพุทธศาสนาผ่านวรรณกรรม นับว่าเป็นภูมิปัญญาของบรรพบุรุษชาติพันธุ์ลาวที่ได้สะท้อนหลักธรรมคำสอนเอาไว้และส่งต่อให้แก่รุ่นลูกรุ่นหลานสืบมาจนถึงปัจจุบันนี้  จากสภาพการณ์ที่กล่าวจึงเล็งเห็นถึงความสำคัญของการอนุรักษ์และ ฟื้นฟูดอนปู่ตาเจ้าปู่คำแสนให้กลับมามีความอุดมสมบูรณ์และสามารถพัฒนาเป็นแหล่งทรัพยากรสำคัญ ของชาวบ้านห้วยหว้าและเป็นศูนย์รวมความศรัทธาแห่งความเชื่อดั้งเดิมของกลุ่มชาติพันธุ์ลาวในอีสาน ให้ยังคงดำรงอยู่ต่อไป

  • ประเภท รายงาน 
  • สถานที่พิมพ์ มหาสารคาม
  • สำนักพิมพ์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
  • สิทธิ์ ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
  • รูปแบบลิขสิทธิ์ Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

Additional Details

  • ปีที่พิมพ์ 2562
  • จำนวนหน้า 95
  • สารบัญ

    คำนำ  น.(ก)

    บทที่ 1 บทนำ  น.1

    1.1 ที่มาและความสำคัญ  น.1

    1.2 วัตถุประสงค์  น.4

    1.3 ความสำคัญของการศึกษา  น.4

    1.4 ขอบเขตการศึกษา  น.5

    1.5 นิยามศัพท์เฉพาะ  น.6

    1.6 วิธีดำเนินการศึกษา  น.7

    1.7 ผลที่คาดว่าจะได้รับ  น.8

    บทที่ 2 ทบทวนวรรณกรรม  น.9

    2.1 แนวคิดความเชื่อดอนปู่ตากับชาติพันธุ์ลาว  น.9

    2.2 แนวคิดสิทธิชุมชน  น.13

    2.3 แนวคิดการจัดการทรัพยากร  น.14

    2.4 แนวคิดสิทธิชุมชนและการจัดการทรัพยากร  น.15

    2.5 วรรณกรรมสินไซ  น.16

    2.6 งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง  น.16

    บทที่ 3 บริบทพื้นที่  น.22

    3.1 ประวัติความเป็นมาบ้านห้วยหว้า  น.22

    3.2 สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจ  น.24

    3.3 ขนบธรรมเนียม ประเพณี และคติความเชื่อ  น.28

    บทที่ 4 ผลการศึกษา  น.29

    4.1 เวทีการประชุมเพื่อชี้แจงข้อมูลและแนวทางในการดำเนินโครงการ  น.29

    4.2 เวทีการค้นข้อมูลเพื่อรับฟังความคิดเห็นจากคนในชุมชน  น.32

    4.3 เวทีแสวงหาแนวทางในการจัดการ การฟื้นฟู และการอนุรักษ์ป่าชุมชนดอนปู่ตาเจ้าปู่คำแสน  น.45

    4.4 ปฏิบัติการในการฟื้นฟูป่าเจ้าปู่คำแสนสู่อุทยานการเรียนรู้สินไซตำบลโนนฆ้อง  น.47

    4.5 เวทีสรุปบทเรียนที่ได้จากการวิจัยและแสวงหาแนวทางในการบริหารจัดการป่าเจ้าปู่คำแสนสู่อุทยานการเรียนรู้สินไซ  น.61

    บทที่ 5 สรุปและอภิปรายผล  น.59

    5.1 ประวัติและความเชื่อท้องถิ่นของกลุ่มชาติพันธุ์ลาวที่มีต่อดอนปู่ตาเจ้าปู่คำแสนบ้านห้วยหว้า  น.59

    5.2 ประวัติและความเป็นมาของวรรณกรรมสินไซบ้านห้วยหว้า ตำบลโนนฆ้อง อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น  น.67

    5.3 แนวทางในการบริหารจัดการ ฟื้นฟู และการอนุรักษ์ป่าชุมชนดอนปู่ตาเจ้าปู่คำแสนสู่อุทยานการเรียนรู้สินไซตำบลโนนฆ้อง  น.72

    5.4 ข้อเสนอแนะ

    บรรณานุกรม  น.72

    ภาคผนวก  น.75

  • ประวัติการสร้างและการเก็บรักษา ปัจจุบันรายงานฉบับนี้เก็บรักษาอยู่ที่ กลุ่มงานสื่อสารความรู้และเครือข่ายสัมพันธ์
  • สถาบัน / หน่วยงาน มหาวิทยาลัยมหาสารคาม 
  • ภาษาต้นฉบับ ไทย
  • สถานที่ ขอนแก่น,

ระบบอ้างอิงอัตโนมัติฐานข้อมูลผลงานวิชาการ ศมส.

APA

สุรชัย ทาระคุณ และคณะ. (2562). การอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าสมุนไพรชุมชนสู่อุทยานการเรียนรู้สินไซ: กรณีศึกษาสวนป่าดอนปู่ตาเจ้าปู่คำแสน (สวนสาธารณะเฉลิมพระเกียรติ ร.9) บ้านห้วยหว้า ตำบลโนนฆ้อง อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. ค้นคืนเมื่อ 24 มกราคม 2568 , จาก ฐานข้อมูลงานวิจัย ศมส.: http://sac-research.sac.or.th/research-item-search.php?ob_id=231

MLA

สุรชัย ทาระคุณ และคณะ. การอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าสมุนไพรชุมชนสู่อุทยานการเรียนรู้สินไซ: กรณีศึกษาสวนป่าดอนปู่ตาเจ้าปู่คำแสน (สวนสาธารณะเฉลิมพระเกียรติ ร.9) บ้านห้วยหว้า ตำบลโนนฆ้อง อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม,2562. ฐานข้อมูลงานวิจัย ศมส. [ออนไลน์]. ค้นคืนเมื่อ 24 มกราคม 2568  

HARVARD

สุรชัย ทาระคุณ และคณะ, 2562. การอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าสมุนไพรชุมชนสู่อุทยานการเรียนรู้สินไซ: กรณีศึกษาสวนป่าดอนปู่ตาเจ้าปู่คำแสน (สวนสาธารณะเฉลิมพระเกียรติ ร.9) บ้านห้วยหว้า ตำบลโนนฆ้อง อำเภอบ้านฝาง จังหวัดขอนแก่น. [Online]. มหาสารคามมหาวิทยาลัยมหาสารคาม. จาก ฐานข้อมูลงานวิจัย ศมส.: http://sac-research.sac.or.th/research-item-search.php?ob_id=231 [ค้นคืนเมื่อ 24 มกราคม 2568 ]

File Download

File Name Size Download
ปก 123.1 KB
คำนำ, สารบัญ 650.01 KB
บทที่ 1 บทนำ 1.48 MB
บทที่ 2 ทบทวนวรรณกรรม 2.72 MB
บทที่ 3 บริบทพื้นที่ 1.14 MB
บทที่ 4 ผลการศึกษา 6.19 MB
บทที่ 5 สรุปและอภิปรายผล 1001.74 KB
บรรณานุกรม 452.9 KB
ภาคผนวก 2.04 MB
เอกสารฉบับเต็ม 15.7 MB