บทที่ 1  น.2

• บทนำ  น.2

บทที่ 2  น.11

• ภูมิศาสตร์โบราณคดี  น.11

บทที่ 3  น.18

• ตำนานการขุดคลองครั้งกรุงเก่า จากพงศาวดารสมัยพระเจ้าเสือ  น.18
• คลองขุดลัดแม่น้ำรอบเกาะเมืองพระนครศรีอยุธยา  น.23

บทที่ 4  น.27

• แม่น้ำลำคลองรอบเกาะเมืองพระนครศรีอยุธยา  น.27

บทที่ 5  น.59

• คำวินิจฉัยของพระยาโบราณราชธานินทร์ เรื่องเกี่ยวกับแม่น้ำลำคลอง  น.59

บทที่ 6  น.68

• เมืองอโยธยา  น.68
• ผังเมืองอโยธยา  น.71
• เมืองปทาคูจาม  น.91

บทที่ 7  น.96

• วิถีชีวิตของชาวน้ำ  น.96
• การค้าขายระหว่างประเทศ (พานิชนาวี)  น.98
• การต่อเรือแบบยุโรปเป็นครั้งแรกอยู่ในสมัยของพระเจ้าทรงธรรม  น.102
• การต่อเรือสมัยพระเพทราชา  น.104
• การต่อเรือสมัยพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ  น.104
• อู่เรือเดินทะเลท้ายวัดพนัญเชิงและปากคลองตะเคียน  น.104

บทที่ 8  น.106

• ด่านขนอนและภาษีอากร  น.106

บทที่ 9  น.113

• เส้นทางเรือขนสินค้าเข้ามาขายในพระนครศรีอยุธยา  น.113
• ว่าด้วยที่ค้าขายนอกกรุง  น.118
• ตลาดเรือ (ตลาดน้ำ)  น.118
• ตลาดริมน้ำรอบเกาะเมืองพระนครศรีอยุธยา  น.119
• ว่าด้วยเรือจ้างรอบกรุง  น.120
• แพขายของมีสองหมื่นเศษพัน  น.123
• โรงเรียนนอกกำแพงพระนคร  น.123

บทที่ 10  น.127

• พระราชพิธรทางน้ำ  น.127
• พิธีนวดข้าวหลวงที่หันตรา-สาคู  น.138
• ทุ่งคือที่รับน้ำในฤดูน้ำหลาก  น.139
• ทุ่งนาแหล่งผลิตข้าวสร้างกรุงศรีอยุธยา  น.139

บทที่ 11  น.140

• เส้นทางน้ำกับวรรณกรรม  น.140

บทที่ 12  น.152 

• เส้นทางเดินทัพสงครามยุทธหัตถีของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช  น.152
• เส้นทางเสด็จประพาสต้น ตรวจลำน้ำเก่า  น.154

บทที่ 13  น.165

• แผนที่กรุงศรีอยุธยา  น.165

สรุป  น.191